گروهی از افراد بعد از اینکه مصرف مکمل‌های ورزشی را شروع می‌کنند، دچار عوارضی چون آکنه پوستی می‌شوند. مکمل‌ها انواع مختلفی دارند، اما بسیاری از ورزشکاران فقط کراتین مونوهیدرات مصرف می‌کنند. این ماده به صورت طبیعی هم در بدن ما وجود دارد و در بعضی از اعضای بدن، از جمله کلیه‌ها، لوزالمعده و کبد ساخته می‌شود. اما حجم کراتین تولید شده در این اعضا، نیاز بدن ورزشکاران حرفه‌ای را تأمین نمی‌‌کند، به همین دلیل این افراد به مصرف مکمل روی می‌آورند. در منابع معتبر، آکنه پوستی به عنوان عارضه جانبی مصرف کراتین معرفی نشده است. 

کراتین در انواع مواد غذایی همچون گوشت گاو، شیر، مرغ و… یافت می‌شود. اما اگر بخواهید کراتین مورد نیاز خود را از این طریق تامین کنید، هزینه زیادی به همراه خواهد داشت. به جای این کار می‌توانید از مکمل‌های کراتین استفاده کنید. این مکمل‌ها هیچ گونه عوراضی نداشته و با افزایش استحکام و قدرت بدن، به داشتن عضلاتی زیبا و حرفه‌ای کمک می‌کنند.

در این گزارش، این موضوع را به صورت دقیق‌تر بررسی می‌کنیم و به بررسی عوارض جانبی مصرف این نوع مکمل ورزشی می‌پردازیم. 

چرا بدن به کراتین نیاز دارد؟

کراتین (Creatine) نوعی آمینو اسید است که در مواد غذایی چون گوشت قرمز و غذاهای دریایی وجود دارد. بدن این آمینو اسید را به فسفوکراتین تبدیل می‌کند، این ماده به نوعی سوخت عضلات محسوب می‌شود و می‌تواند انرژی مورد نیاز برای فعالیت‌های سنگین عضلانی را تأمین کند. به یاد داشته باشید که عضلات برای انجام کوچک‌ترین فعالیت‌ها هم به انرژی نیاز دارند، پس این آمینو اسید جزو مواد ضروری برای بدن در سنین مختلف است. 

مصرف بهترین مکمل کراتین به اندازه مناسب،‌ عملکرد ورزشی شما را ارتقا می‌دهد و مزیت‌های بسیاری برای بدن دارد. اما اگر در خوردن آن‌ها زیاده‌روی کنید، با عوارض جانبی جدی مواجه خواهید شد که در قسمت‌های بعدی به آن‌ها می‌پردازیم. 

آیا مصرف کراتین باعث آکنه و سایر عوارض پوستی می‌شود؟

از نظر علمی، هیچ ارتباطی بین مصرف کراتین و بروز آکنه‌های پوستی وجود ندارد. جالب است بدانید که مصرف این آمینو اسید، نه تنها به پوستتان آسیب نمی‌رساند، بلکه فواید بسیاری هم دارد. پیشگیری از پیری و افتادگی پوست، کاهش چین و چروک‌های ناشی از افزایش سن و بهبود آفتاب‌سوختگی، چند مورد از فواید مصرف کراتین برای پوست هستند.

همان‌طور که در ابتدای مقاله گفتیم، بعضی از افراد بعد از مصرف مکمل ورزشی، دچار عوارض پوستی مثل جوش و آکنه می‌شوند. این موضوع دو دلیل دارد که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.

مصرف مکمل‌های استروییدی

دلیل اول، استفاده از مکمل‌های استروییدی است. استروییدها، داروهای شیمیایی هستند که در فرایندهای آزمایشگاهی ساخته می‌شوند. عملکرد این داروها در بدن شبیه به هورمون تستسترون است؛ یعنی هم قدرت عضلات را افزایش می‌دهد و هم عوارضی مشابه نوسانات هورمونی در بدن ایجاد می‌کند. آکنه پوستی یکی از عوارض مصرف داروهای استروییدی است. 

بسیاری از افراد بعد از ابتلا به عوارض مکمل‌های استروییدی، تصور می‌‌کنند همه مکمل‌ها، از جمله کراتین، باعث بروز آکنه پوستی می‌شود. اگر تصور می‌کنید آکنه‌های پوستی شما بخاطر استفاده از مکمل ورزشی ایجاد شده، با پزشک مشورت داشته باشید و مطابق با نظر او، مکمل دیگری چون کراتین مونوهیدارت مصرف کنید.

افزایش تعریق

دلیل دوم افزایش انرژی عضلات است. عضلات شما بعد از مصرف این مکمل طبیعی، انرژی بیشتری دریافت می‌کنند. در نتیجه می‌توانند برای مدت بیشتری فعال باقی بمانند و تمرینات سنگین‌تری انجام دهند. حرکات سنگین و طولانی، باعث تعریق بیشتر می‌شود و اگر عرق روی پوست باقی بماند یا لباس ورزشی برای مدت زیادی به بدنتان بچسبند، احتمال اینکه پوست شما دچار آکنه شود، وجود خواهد داشت. 

برای پیشگیری از آکنه ناشی از تعریق زیاد، به نکاتی که در ادامه بیان می‌کنیم، توجه داشته باشید:

• لباس‌های نخی و مناسب را برای ورزش انتخاب کنید.

• همراه خود در باشگاه، حوله داشته باشید و تا حد امکان عرق‌های خود را خشک کنید، به خصوص عرق نقاطی که حساس‌تر هستند و سریع‌تر به آکنه مبتلا می‌شوند.

• از حوله‌ای که به بدنتان می‌زنید، برای سر و پوست صورت استفاده نکنید.

• بلافاصله بعد از تمرین دوش بگیرید و بدنتان را تمیز کنید.

• بهتر است قبل از استفاده از دستگاه، آن را تمیز کنید یا ملافه‌ای مخصوص به خودتان روی صندلی‌ها و نشیمن دستگاه‌ها بیندازید.

عوارض مصرف کراتین چیست؟

کراتین، بخاطر طبیعی بودن، جزو ایمن‌ترین مکمل‌های ورزشی است که عارضه جانبی خاصی ندارد. اما چند مورد از عوارض جانبی احتمالی که در منابع پزشکی به آن اشاره شده عبارت است از:

• حالت تهوع
• سرگیجه
• گرفتگی عضلات
• اسهال
• کم آبی بدن (دهیدراته شدن)
• افزایش وزن
• نفخ
• احساس گرمای شدید
• درد معده و روده
• آسیب کلیه و کبد
• سندروم کمپارتمان (افزایش فشار عضلات و کاهش شدید فشار خون)
• سنگ کلیه

احتمال ابتلا به عوارض بالا در افراد سالمی که کراتین را به اندازه درست مصرف می‌کنند، نزدیک به صفر است. افرادی که مشکلات کلیوی یا کبدی دارند، باید قبل از مصرف این مکمل با پزشک خودش مشورت داشته باشند. همچنین دوز مصرف مکمل نیز نقش مهمی در سلامت آن ایفا می‌کند.

مزایای مصرف کراتین

کاربرد این مکمل ساخت عضله و افزایش توده عضلانی در بدن است. مصرف این ماده، توان شما را برای انجام تمرینات ورزشی افزایش می‌دهد و انرژی مورد نیاز آن‌ها را نیز تأمین می‌‌کند، در نتیجه با گذشت زمان، اندام عضلانی به دست می‌آورید.

کراتین برای افرادی که تمرینات قدرتی چون وزنه‌برداری یا ورزش‌های کاردیو انجام می‌دهند، مناسب است. این مکمل همچنین باعث احتباس آب در بدن شما می‌شود، در نتیجه مانع از دست رفتن آب بدن هنگام ورزش در روزهای گرم خواهد شد.

تحقیقات نشان می‌دهد ورزشکارانی که مکمل کراتین مونوهیدارت می‌خورند، بعد از آسیب عضلانی در حین ورزش، سریع‌تر بهبود پیدا می‌کنند. شواهدی مبتنی بر تأثیر این مکمل بر درمان بیماری‌های نورودژنراتیو (تخریب کننده اعصاب) وجود دارد؛ پارکینسون، دیستروفی عضلانی، هانتینگتون و ALS چند مورد از این بیماری‌ها هستند.

سایر فواید مصرف مکمل کراتین برای بدن عبارت است از:

• بهبود نارسایی احتقانی قلب 
• درمان سندروم کمبود کراتین
• کاهش کلسترول خون
• کاهش قند خون و پیشگیری از ابتلا به دیابت
• کاهش احتمال ابتلا به پوکی استخوان
• بهبود کبد چرب (اگر علت ابتلا به کبد چرب، مصرف زیاد الکل باشد، کراتین اثری در بهبود آن نخواهد داشت)
• کاهش خستگی ذهنی و مه مغزی
• ارتقای عملکرد و توان بدن در دوره بارداری 
• تأثیر در رشد و تکامل جنین در دوره بارداری

در نهایت، کراتین بخوریم یا نه؟

در این گزارش، اثر کراتین روی ابتلا به بیماری‌های پوستی از جمله آکنه را بررسی کردیم. گفتیم که مصرف این مکمل، تأثیری روی پوست ندارد. اگر تاکنون مکمل‌های شیمیایی و استروییدی مصرف می‌کردید و با عوارضی چون آکنه درگیر بودید، بهتر است با مشورت پزشک یا مشاور تغذیه، مکمل خود را تغییر دهید و به سمت استفاده از مواد طبیعی چون کراتین بروید.

مزیت‌های این  مکمل حاوی آمینو اسید، از عوارض جانبی آن بیشتر است. اگر در دوز مصرف آن دقت داشته باشید و به تداخل آن با بیماری‌های زمینه‌ای و داروهایی که برای درمانشان مصرف می‌کنید، دقت داشته باشید، احتمالا هیچکدام از عوارض جانبی که درباره آن‌ها صحبت کردیم را تجربه نخواهید کرد و از آکنه‌های پوستی هم خلاص می‌شوید. البته دقت داشته باشید که اگر پزشک شما را از مصرف این مکمل منع کرد، از آن استفاده نکنید و به سراغ موارد جایگزین بروید.